مرکز اسناد انقلاب اسلامی

كتاب حاضر ترجمه‌ی جلد دوازدهم «یادداشت‌های سیاسی ایران» از مجموعه اسناد و مكاتبات سفارت انگلستان در ایران با وزارت خارجه‌ی این كشور است كه دوره‌ی زمانی 1943 تا 1945 (یعنی فاصله سال‌های 1321ـ 1324) را دربر می‌گیرد. ایران در این سه سال، دوران بسیار دشواری را از سر گذرانده است كه این مسئله ناشی از مشكلات اقتصادی پس از جنگ جهانی دوم می‌باشد. اگرچه با كنار رفتن رضاخان و پایان دوران دیكتاتوری وی، فعالیت‌های سیاسی گسترش یافت و احزاب كوچكی به وجود آمدند، اما اوضاع اجتماعی و اقتصادی ایران بسیار بحرانی بود.
با وجود اینكه ایران در ابتدای جنگ اعلام بی‌طرفی كرده بود، اما سران متفقین به بهانه‌ی كمك به نیروهای شوروی خاك ایران را به اشغال خود درآوردند. این مسئله مشكلات زیادی را به وجود آورد كه مهم‌ترین آنها تهدید تمامیت ارضی ایران از سوی شوروی بود.
از سوی دیگر، امتیازگیری و باج‌خواهی قدرت‌های بزرگ از ایران كه روندی رقابتی پیدا كرده بود، نگرانی‌های جدی ایران را باعث شد. سران متفقین علاوه بر اینكه خاك ایران را به اشغال خود درآورده و ایران را به كشوری بحران‌زده تبدیل كرده بودند، به دنبال كسب امتیازات نفتی بودند. در فاصله‌ی سال‌های 1943 تا 1944 هر سه كشور آمریكا، انگلستان و شوروی درخواستِ كسبِ امتیاز نفت ایران را مطرح كردند كه در این میان درخواست دولت شوروی لحنی كاملاً گستاخانه و تهدیدآمیز داشت. از دیگر حوادث مهم سیاسی در این دوران، اجلاس سران متفقین در ایران و صدور بیانیه‌ی تهران می‌باشد. همچنین در همین دوره‌ی زمانی هیئت‌های نمایندگی دولت‌های آمریكا و انگلیس به سطح سفارت ارتقا یافت. فعالیت‌های دكتر میلسپو به‌عنوان مستشار مالی آمریكایی در ایران نیز از جمله مسائلی است كه در این دوره حجم گسترده‌ای از اسناد و گزارش‌ها را به خود اختصاص می‌دهد.